“Cùng một nội dung, các cơ quan có thẩm quyền khác phát hiện có vụ việc tham nhũng, nhưng thanh tra, kiểm toán không phát hiện ra, thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm sẽ bị xử lý kỷ luật hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự…".

Luật Phòng, chống tham nhũng 2018 đã được Quốc hội thông qua và sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 01/07/2019. Đây cũng là một trong những luật nhận được nhiều sự quan tâm của dư luận. Dưới đây là tổng hợp của LuatVietnam về các điểm mới, đáng chú ý của Luật Phòng, chống tham nhũng 2018.

Ngày 11/12, Văn phòng Chủ tịch nước tổ chức Họp báo công bố Lệnh của Chủ tịch nước công bố 9 Luật được Quốc hội khóa XIV thông qua tại kỳ họp thứ 6. Trong đó có Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi).

Hiện nay, tham nhũng là căn bệnh chung của toàn xã hội không phân biệt khu vực công hay tư. Về biểu hiện, hành vi tham nhũng ở khu vực ngoài nhà nước (còn gọi là khu vực tư) không khác gì khu vực công như: Hối lộ, đòi hoa hồng, bồi dưỡng, lại quả…

Kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn luôn là một giải pháp quan trọng trong tổng thể các biện pháp phòng, chống tham nhũng. Giải pháp này, dù đã được thực hiện nhiều năm nay nhưng được đánh giá là “mang nặng tính hình thức”. Nghĩa là, hiệu quả của nó trong việc góp phần vào ngăn chặn và đẩy lùi tham nhũng còn khá thấp. Vấn đề hiện nay đang được quan tâm trong quá trình nghiên cứu, sửa đổi Luật Phòng, chống tham nhũng, dự kiến sẽ được Quốc hội thảo luận, thông qua vào kỳ họp cuối năm nay.

Trong 5 năm gần đây, công tác phòng, chống tham nhũng được Đảng, Nhà nước Việt Nam thực hiện quyết liệt. Đặc biệt, từ sau Đại hội lần thứ 12 của Đảng (tháng 1-2016), công cuộc phòng, chống tham nhũng có bước tiến mạnh mẽ, đạt được nhiều kết quả quan trọng, tạo hiệu ứng tích cực, lan tỏa mạnh mẽ trong toàn xã hội. Nỗ lực này được cộng đồng quốc tế đánh giá cao trong bối cảnh phần lớn các nước dù cố gắng, nhưng ít có tiến bộ trong việc giảm thiểu vấn nạn tham nhũng.

PGS.TS Trần Văn Độ, nguyên Phó Chánh án TAND Tối cao nhấn mạnh, pháp luật và hoạt động phòng, chống tham nhũng (PCTN) trong khu vực tư cần bảo đảm không để cơ quan Nhà nước, cán bộ công chức nhũng nhiễu doanh nghiệp (DN), đồng thời cũng không để DN “dắt mũi” cơ quan Nhà nước…

Đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức phòng, chống tham nhũng, “làm cho quần chúng khinh ghét tệ tham ô, lãng phí, quan liêu, biến hàng vạn, hàng triệu con người mất… cử tri cảnh giác của quần chúng thành những ngọn đèn pha soi sáng khắp mọi nơi, không để cho tệ tham ô, lãng phí, quan liêu còn chỗ ẩn nấp"

Chỉ có đấu tranh với tham nhũng, xử lý nghiêm khắc mọi hành vi tham nhũng mới củng cố, tăng cường được khối đoàn kết, thống nhất trong Đảng, củng cố lòng tin của nhân dân với Đảng, Nhà nước, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân xung quanh Đảng, Nhà nước. Đấu tranh chống tham nhũng là để bảo vệ kỷ cương phép nước, bảo vệ đạo đức, truyền thống văn hóa của dân tộc, bảo vệ công bằng, bình đẳng xã hội, bảo vệ môi trường thuận lợi, lành mạnh cho phát triển đất nước.

Việc xử lý trách nhiệm của người đứng đầu để xảy ra tham nhũng tại một số cơ quan, tổ chức, đơn vị vẫn còn bị xem nhẹ và chưa tương xứng với số vụ án, vụ việc tham nhũng được đưa ra xét xử, xử lý thời gian qua...

Liên quan tới 2 phương án xử lý tài sản, thu nhập tăng thêm mà người kê khai không giải trình được nguồn gốc gồm khởi kiện ra toà đề nghị tịch thu hoặc thu thuế, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội báo cáo Bộ Chính trị cả 2 phương án.

Hồ Chí Minh khẳng định rằng, việc thường xuyên phòng, chống và đấu tranh chống tham ô, tham nhũng, lãng phí và bệnh quan liêu sẽ giúp cho mọi người đoàn kết, thống nhất hơn; giúp cho “cán bộ ta cải tạo tư tưởng, nâng cao giác ngộ, thấm nhuần đạo đức cách mạng"; "giúp chính quyền ta thành một chính quyền trong sạch, xứng đáng với lòng tin tưởng và sự hy sinh của chiến sĩ và đồng bào ta”.

Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng “Tham ô, lãng phí, quan liêu là một thứ giặc ở trong lòng”. Tác hại do tham nhũng gây ra cực kỳ to lớn về mọi mặt. Nó không những làm thiệt hại về kinh tế mà còn làm xói mòn lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, với chế độ; làm rối loạn kỷ cương phép nước, làm hư hỏng cán bộ...

Dự báo trong thời gian tới, tham nhũng từng bước được kiềm chế và thuyên giảm.

Chính phủ cần nhận diện loại nào là tham nhũng dưới hình thức "lợi ích nhóm" và "sân sau", từ đó mới có giải pháp hiệu quả được, Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga đề nghị.