Kinh tế quý I chưa hết khó khăn

Những số liệu về kinh tế quý I-2015 cho thấy nhiều điểm sáng, song vẫn còn những khoảng tối xen lẫn.

Xuất khẩu dựa vào FDI, doanh nghiệp còn khó khăn

Theo báo cáo tình hình kinh tế quý I-2015 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư tại cuộc họp giao ban ngày 25-3, sản xuất công nghiệp tiếp tục phục hồi, nhất là công nghiệp chế biến, chế tạo, sản xuất hàng xuất khẩu. Sản xuất công nghiệp quý I ước tăng 9,1% so với cùng kỳ năm 2014, cao hơn nhiều so với cùng kỳ năm trước (quý I-2014 tăng 5,2%; quý I-2013 tăng 5%).

Kim ngạch xuất khẩu quý I vẫn có mức tăng trưởng khá, ước đạt gần 35,7 tỷ USD, tăng 6,9% so với cùng kỳ năm 2014. Trong khi đó, kim ngạch nhập khẩu quý I ước đạt 37,5 tỷ USD. Như vậy quý I cả nước nhập siêu trên 1,8 tỷ USD.

Liên quan đến việc cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, vị đại diện của Cục Phát triển doanh nghiệp cũng tiết lộ: Năm 2015 sẽ có sức ép lớn về cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước. Mặc dù cổ phần hóa nhưng Nhà nước vẫn nắm giữ nhiều cổ phần.

Ngoài ra, một thông tin đáng lưu ý là hiện có nhiều bộ ngành, địa phương xin thành lập thêm doanh nghiệp nhà nước. Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang yêu cầu xem xét liệu có cần thiết thành lập doanh nghiệp mới hay không.
Tuy nhiên, điều băn khoăn là thành tích xuất khẩu vẫn thuộc về khu vực có vốn nước ngoài. Xuất khẩu của khu vực này trong quý I ước đạt hơn 24 tỷ USD, chiếm tới 67,5% kim ngạch xuất khẩu cả nước.

Mặt khác, quý I có trên 19.000 doanh nghiệp thành lập mới, tăng 13,5% về số vốn đăng ký so với cùng kỳ năm 2014. Song số doanh nghiệp giải thể, tạm ngừng hoạt động vẫn còn lên tới 18.740 doanh nghiệp.

Số doanh nghiệp ngừng hoạt động quay trở lại hoạt động là 5.094 doanh nghiệp, tăng 10,2% so với cùng kỳ năm 2014. Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đây là con số đáng khích lệ, cho thấy tín hiệu tốt của nền kinh tế đã tạo thêm cơ hội đầu tư, kinh doanh cho những doanh nghiệp đang gặp khó khăn.

Dù vậy, đại diện Cục phát triển doanh nghiệp (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) lo ngại: Khu vực FDI vẫn chiếm tới gần 70% kim ngạch xuất khẩu, khu vực trong nước chỉ chiếm gần 30%. Xuất khẩu trong nước chủ yếu là của các doanh nghiệp quy mô vừa. Điều này cho thấy doanh nghiệp trong nước rất khó khăn, không tiếp cận được thị trường xuất khẩu.

Đại diện Cục Phát triển doanh nghiệp băn khoăn: Ngày càng nhiều hiệp định thương mại có hiệu lực, song có tới 80% doanh nghiệp chưa chuẩn bị, đây là điều lo ngại lớn. Doanh nghiệp Việt vốn đã yếu, tỷ lệ doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm đến 97% số doanh nghiệp nên không tiếp cận được thị trường xuất khẩu.

"Có thể doanh nghiệp FDI đã tính toán được các tác động của hội nhập, còn doanh nghiệp Việt Nam thì chưa và đây là điều rất nguy hiểm" - đại diện Cục Phát triển doanh nghiệp nhấn mạnh.

Tăng trưởng vẫn có thể vượt 6,2%

Cũng theo số liệu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đầu tư trực tiếp nước ngoài trong quý I cũng bị sụt giảm mạnh. Tính đến 20-3, tổng vốn đầu tư đăng ký là hơn 1,2 tỷ USD, giảm 40,6% về vốn đăng ký so với cùng kỳ năm 2014.

Đánh giá về tình thu hút FDI, ông Đặng Xuân Quang, Phó Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài cho rằng: Điểm sáng của dòng vốn FDI trong quý I là vốn giải ngân đạt 3,05 tỷ, tăng 7% so với cùng kỳ. Tiếp theo đà phục hồi của năm 2013 và 2014, vốn giải ngân vẫn ổn định. Trong bối cảnh có nhiều khó khăn, chỉ số này phản ánh niềm tin tích cực của nhà đầu tư.
"Với nhiều yếu tố thuận lợi như hội nhập, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh thì chắc chắn thu hút FDI sẽ thuận lợi" - ông Đặng Xuân Quang nhận định.

Đánh giá kinh tế 3 tháng đầu năm nay, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đào Quang Thu cho rằng: Nhìn chung kinh tế đang trên đà phát triển tốt, có nhiều dấu hiệu tốt hơn cùng kỳ năm ngoái. Công nghiệp có dấu hiệu tăng trưởng tốt, nhất là công nghiệp chế biến, nông nghiệp vẫn giữ đà phát triển, dịch vụ tiếp tục tăng trưởng, thu nội địa tăng cao, tiêu thụ điện tốt, chỉ số giá tiêu dùng trong tầm kiểm soát.

Song ông Đào Quang Thu cũng lưu ý xuất khẩu 3 tháng đầu năm tăng trưởng không cao như cùng kỳ năm trước. Trong đó xuất khẩu nông, lâm sản là đáng lo ngại nhất.

Lãnh đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng dự báo tăng trưởng kinh tế năm 2015 có thể đạt, thậm chí vượt mục tiêu 6,2% đã đặt ra.